सुरक्षित आणि आनंदी आर्थिक जीवनासाठी दायित्वे (Liabilities) समजून घ्या आणि व्यवस्थापित करा

Liabilities म्हणजे काय ?

दायित्वं’ म्हणजे आर्थिक राक्षस नाही, सोबती आहे! योग्य नियोजनाने तुम्ही ते सहज हाताळू शकता. चला तर मग Liabilities Meaning In Marathi हा लेख वाचा आणी समजून घ्या

मित्रांनो, आपण सगळे कमावतो, बचत करतो, आयुष्य सुखरुपं चालवतो. पण त्यातच अचानक “दायित्वं” हा शब्द ऐकला की, कुठेतरी चांगल्यापणाची चरपट वाजते. “दायित्वं” म्हणजे काय? ते कसं हाताळायचं? संपत्तीशी त्याचा काय संबंध? चला याच गोंधळातून बाहेर पडून दायित्वांची दुनिया समजून घेऊया!

दायित्वं म्हणजे आपल्यावर असलेल्या जबाबदाऱ्या. या जबाबदाऱ्या पैशांच्या स्वरूपात असतात. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही एखाद्याकडून पैसे उधार घेतले असतील, तर ते पैसे परत करणे तुमची जबाबदारी आहे. म्हणूनच ते तुमचे दायित्व (Liabilities) आहे.

दायित्वं ही आर्थिक खेळातली पळं आहेत. तुम्ही तुमच्या पळींना कसे हाताळता यावर तुमच्या आर्थिक स्थितीचा फरक पडतो. दायित्वं कमी ठेवल्याने तुम्ही आर्थिकदृष्ट्या स्थिर राहू शकता.

हे सुद्धा वाचा, Credit म्हणजे काय 

दायित्वांचे(Liabilities) चे प्रकार

दायित्वं दोन प्रकारची असतात:

दीर्घकालीन दायित्वं: या दायित्वांची मुदत 5 वर्षांपेक्षा जास्त असते. उदाहरणार्थ, घरखरेदीसाठी घेतलेले कर्ज, शिक्षणासाठी घेतलेले कर्ज, कारखरेदीसाठी घेतलेले कर्ज इत्यादी.

अल्पकालीन दायित्वं: या दायित्वांची मुदत 5 वर्षांपेक्षा कमी असते. उदाहरणार्थ, मासिक खर्च, क्रेडिट कार्डचे बिल, मोबाइल बिल, इंटरनेट बिल इत्यादी.

दायित्वांचे व्यवस्थापन

दायित्वांचे व्यवस्थापन करण्यासाठी खालील टिप्स लक्षात ठेवा:

• तुमच्या दायित्वांची यादी करा: तुमच्यावर असलेली सर्व दायित्वांची यादी करा. या यादीत दायित्वाची रक्कम, व्याज दर आणि मुदत यांचा समावेश करा.
• तुमच्या दायित्वांची प्राथमिकता ठरवा: तुमच्या दायित्वांपैकी कोणती दायित्व प्रथम फेडायची आहे हे ठरवा. यासाठी, व्याज दर आणि मुदत यांचा विचार करा.
• तुमचे बजेट तयार करा: तुमच्या कमाई आणि खर्चानुसार बजेट तयार करा. बजेटमध्ये तुमच्या दायित्वांची परतफेड करण्यासाठी बजेटमध्ये जागा ठेवा.
• तुमच्या दायित्वांची नियमित परतफेड करा: तुमच्या दायित्वांची नियमित परतफेड करा. यामुळे तुम्ही व्याजाच्या जाळ्यात अडकू शकत नाही.

दायित्वे कमी करण्यासाठी टिप्स

दायित्वे कमी करण्यासाठी खालील टिप्स लक्षात ठेवा:

• तुमच्या खर्चात कपात करा: तुमच्या खर्चात कपात करून तुम्ही तुमच्या दायित्वांची परतफेड करण्यासाठी जास्त पैसे शिल्लक ठेवू शकता.
• अतिरिक्त उत्पन्न मिळवा: तुम्ही अतिरिक्त उत्पन्न मिळवूनही तुमच्या दायित्वांची परतफेड करू शकता. उदाहरणार्थ, तुम्ही पार्ट-टाइम जॉब करू शकता, गुंतवणूक करू शकता किंवा तुमच्याकडे असलेल्या कौशल्यांचा वापर करून पैसे कमवू शकता.
• दायित्वे एकत्र करा: जर तुमच्याकडे अनेक दायित्वे असतील, तर तुम्ही त्या एकत्र करून व्याजदर कमी करू शकता.
• कर्ज फेडीची योजना करा: कर्ज फेडीची योजना करून तुम्ही तुमच्या दायित्वांचं कमी वेळात परतफेड करता येऊ शकते

दायित्वे (Liabilities) उदाहरणे

चला तर मग दायित्वे (Liabilities) यांची उदाहरणे पाहूयात:

व्यक्तिगत दायित्वे:

• कर्ज (Loans): घरगुती कर्ज, वाहन कर्ज, वैयक्तिक कर्ज इत्यादी हे तुमच्या आर्थिक दायित्वे वाढवतात.
• उधारी (Payables): तुम्ही दुकानातून कपडे किंवा इतर वस्तू घेतल्या असतील तर तेव्हा तुमच्यावर दायित्व असते.
• यूटिलिटी बिल (Utility Bills): वीज, पाणी, गॅस इत्यादींचे बिल वेळेत न भरल्यास दंड आणि डिस्कनेक्शनचा धोका असतो.
• टॅक्स (Taxes): उत्पन्न कर, मालमत्ता कर, वाहन कर इत्यादी वेळेत न भरल्यास तुम्हाला दंड किंवा कायदेशीर कारवाईचा सामना करावा लागू शकतो.
• वारंटी (Warranties): एखाद्या उत्पादनावर वारंटी असल्यास त्याच्या दुरुस्तीची जबाबदारी तुमच्यावर असते.

व्यावसायिक दायित्वे:

• बॅंकेचे कर्ज (Bank Loans): व्यवसाय चालण्यासाठी घेतलेली कर्जे ही कंपनीची दायित्वे वाढवतात.
• पे-रोल देयके (Payroll Payables): कर्मचाऱ्यांच्या पगार वेळेत देणे हे महत्त्वाचे असते.
• पुरवठादार देयके (Supplier Payables): कच्चामाल किंवा सेवांची देयके वेळेत न भरल्यास पुरवठादारांशी वाद निर्माण होऊ शकतो.
• कर (Taxes): कंपनीने वेळेत कॉर्पोरेट टॅक्स आणि इतर कर भरले पाहिजेत.
• लिझ (Lease): ऑफिस किंवा गोदाम भाड्याने घेतल्यास त्याचे भाडे वेळेत देणे महत्त्वाचे असते.

हे फक्त काही उदाहरणे आहेत. तुमच्या परिस्थितीनुसार तुमच्यावर विविध प्रकारची दायित्वे असू शकतात. तुमच्या दायित्वे व्यवस्थितपणे व्यवस्थापित करणे हे
फायदेशीर आहे कारण:

• तुम्ही दंड टाळू शकता.
• तुमचा क्रेडिट स्कोअर सुधारतो.
• तुमच्या आर्थिक स्थिरता वाढते.
• तुमचे व्यावसायिक नाते सुधारतात.

Synonyms of Liabilities

मी “दायित्वे”(Liabilities) या शब्दाचे इंग्रजी पर्याय दिले असून त्यांची मराठी भाषेत समजूत करून दिली आहे. मी फॉर्मल आणि अनौपचारिक दोन्ही पर्याय दिले आहेत, तसेच विशिष्ट परिस्थितीसाठीही काही पर्याय सुचवले आहेत

फॉर्मल पर्याय:

Debt (कर्ज): तुमच्यावर आर्थिक देण असलेली रक्कम, जसे की कर्ज किंवा बिल.
Obligation (जबदारी): एखादे काम करण्याची नैतिक किंवा कायदेशीर गरज, तुमच्या कृतीशी जोडलेली.
Encumbrance (बंधन): एखादी मालमत्ता किंवा स्वातंत्र्यावर असलेली बंधने, बहुधा कायदेशीर संदर्भात वापरली जाते.
Commitment (अनिवार्यता): करार किंवा आश्वासन म्हणून काहीतरी पूर्ण करण्याचे वचन, तुमच्या निर्णयाशी जोडलेले.
Liabilities (दायित्वे): लेखा आणि वित्त् ह्या क्षेत्रात वापरला जाणारा तांत्रिक शब्द, कंपनीच्या मालकीवर कमी करणारी आर्थिक देणी असा अर्थ आहे.

अनौपचारिक पर्याय:

Burden (ओझे): जबाबदारीचा ताण किंवा दबाव, तुमच्यावर असलेल्या वजनासारखे.
Albatross (गळ्यात अडकणे): मोठ्या समुद्रपक्षीचा वापर करून केलेला उपमा, वजनदार जबाबदारीचे साहित्यिक वर्णन.
Millstone (धडप): धान पीसण्यासाठी वापरले जाणारा मोठा दगड, जबाबदारीमुळे होणारी अडचण दर्शवितो.
Chains (बंधने): स्वातंत्र्यावर असलेली मर्यादा, जबाबदारीमुळे तुमच्या हालचालींवर येणारी अडचण.
Hook (हाताची बेडी): करारामुळे स्वातंत्र्यावर येणारी मर्यादा, एखाद्या जबाबदारीला चिकटून राहणे.

निर्दीष्ट परिस्थितीसाठी पर्याय:

Payable (फारक): देय रक्कम किंवा बिल.
Duty (जबदारी): सामाजिक सेवा किंवा व्यावसायिक भूमिकेशी संबंधित नैतिक किंवा आचारसंहिता.
Charge (बंधन): आर्थिक जबाबदारी किंवा कायदेशीर जबाबदारी.
Guarantee (अनिवार्यता): एखाद्या गोष्टीसाठी जबाबदारी घेण्याचे वचन.
Undertaking (प्रकल्प): एखादा प्रकल्प किंवा कार्य पूर्ण करण्याचे औपचारिक वचन.

Liabilities (दायित्व) Vs Asset( मालमत्ता)

चला तर मग “मालमत्ता” आणि “दायित्वे” ह्या आर्थिक संकल्पनांचा थोडक्यात परिचय आणि त्यानंतर table च्या स्वरूपात त्याचे स्पष्टीकरण बघूयात.

मालमत्ता (Assets): तुमची मालकी असलेली सर्व संसाधने आणि मूल्यवान वस्तू ज्या तुमच्या आर्थिक कल्याणात योगदान देतात. यात रिअल इस्टेट, वाहने, गुंतवणूक, बॅंकेत जमा रक्कम आणि तुमच्याकडे असलेली कौशल्ये इत्यादींचा समावेश होतो.

दायित्वे (Liabilities): तुमच्यावर असलेली आर्थिक देणी किंवा तुमच्या वचनबद्धते ज्या तुमच्या मालमत्तेवर ओझे वाढवतात. यात कर्ज, बिल, कर देणे, तारण आणि इतर जबाबदाऱ्यांचा समावेश होतो.

या दोनही संकल्पना तुमची आर्थिक स्थिती समजून घेण्यासाठी महत्त्वाच्या आहेत. मालमत्ता तुमच्या नेटवर्थमध्ये वाढ करते तर दायित्वे त्यात घट करतात. तुमचे ध्येय हे मालमत्ता वाढवणे आणि दायित्वे कमी करून तुमची आर्थिक स्थिरता सुधारणणे असणे गरजेचे आहे.

आता आपण या दोनही संकल्पनांची तक्तावजाच्या स्वरूपात स्पष्टीकरण पाहूया: